نگارستان

نبـرد نرماندی جسورانه ترین عملیات آبی، خاکی تاریخ

 نبـرد نرماندی

نبـرد نرماندی، یکی از تاثیرگذار ترین نبردهای جنگ جهانی دوم است که آمریکا و بریتانیا برای آزاد سازی فرانسه تحت اشغال آلمان نازی، اقدام به اجرای يکی از جسورانه ترين عمليات آبی، خاکی تاريخ بشر کردند که به شکست آلمان نازی در جبهه نرمانـدی انجامید.

پس از آنکه در دسامبر1941، ارتش سرخ پیشروى آلمانها را در35 کیلومترى مسکو متوقف کرد، استالین بلافاصله از انگلیس و آمریکا درخواست گشودن جبهه دوم را کرد. اما در اوت 1942 چرچیل و روزولت با شکست عملیات دیپ دریافتند که توان دفاعى آلمان بالاتر از آن است که به آنها اجازه ورود به غرب اروپا را بدهد. در عملیات دیپ، 60 درصد از 7.000 چترباز و نیروى کماندو که در ساحل این شهر فرانسوى پیاده شدند، جان خود را از دست دادند بطوریکه حتى نتوانستند چند ساعت هم بندر مذکور را تحت اشغال خود نگاه دارند.

در سرتاسر سال 1943 و نیمه اول سال 1944 هم علیرغم درخواستهاى استالین، متفقین از ورود به غرب اروپا خوددارى کردند. اما هنگامى که پى بردند آلمان دیگر توان مقاومت در برابر ارتش سرخ را ندارد و ممکن است ارتش سرخ اروپاى غربى را در نبود کشورهای غربی ببلعد، پس از پایان کنفرانس تهران تصمیم گرفتند که ژنرال آیزنهاور به فرماندهی کل نیروهای متفقین جهت شرکت در نبـرد نرماندی منصوب گردد و مارشال مونتگمری انگلیسی به فرماندهی نیروهای زمینی یگانهای تازشگر به کرانه نرمانـدی با آیزنهاور همکاری نماید.

آمریکا و بریتانیا درحالی تصمیم گرفتند تا در غرب فرانسه نیرو پیاده کنند که در این مدت آلمانها با به کارگیرى 13 میلیون متر مکعب بتون، 2 میلیون تن فولاد و 175 هزار کارگر، عظیم ترین دژ اروپا بعد از ماژینو را در سواحل مانش در جنوب انگلیس و شمال غرب فرانسه ایجاد کرده بودند. بنابراین آیزنهاور فرمانده کل قواى متفقین در اروپا، احتیاج به 100 تا 150 هزار سرباز از جان گذشته داشت تا با حمله به دژهاى آلمانی در ساحل، آنها را تسخیر کرده و در برابر حملات متعدد آنها مقاومت کنند.

آغاز بزرگ ترین عملیات آبى، خاکى جهان

قبل از ماه ژوئن ژنرال آیزنهاور و مارشال مونتگمری انگلیسی برای پیاده شدن در ساحل نرمانـدی جلساتی تشکیل دادند و تصمیم گرفته شد که نام رمز عملیات را اورلرد (Overlord) گذارده و مقرر شد که از ابتدای روز جی (J- حرف اول ماه ژوئن)، از طریق جزیره وایت (Wight)، کلیه کشتی‌های جنگی در حالی که بالن‌های دفاع هوایی بالای سر آنهاست، به سمت ساحل نرمانـدی حرکت کنند. ضمناً ستاد قوای متفقین که با شرکت چرچیل تشکیل شده بود، مقرر داشت که برای اغفال مدافعین دیوار آتلانتیک، حملات قوای آمریکایی و انگلیسی بین بندر شربورگ و سواحل منتهی به شهر کان در دو منطقه با نام‌های مستعار یوتا (Utah) و اوماها (Omaha) بیشتر باشد. زیرا فرماندهان متفقين که نگران تلفات بالای احتمالی بودند، در طرح ريزی عمليات خود دقت زيادی به خرج دادند و با حقه ای حساب شده، آلمانيها را به گونه ای فريب دادند که آنها تصور کنند حمله نه در نرمانـدی، بلکه در منطقه کاله که در شمال آن واقع است، صورت خواهد گرفت.

ترفند متفقين بدین شکل بود که پيش از آغاز حمله، متفقين یک ارتش مجازی را در قسمت باريک کانال مانش در جنوب انگلستان ايجاد کردند. يعنی در قسمتی که درست مقابل منطقه کاله در خاک فرانسه قرار ميگيرد. آلمانيها فکر می کردند که نيروهايی در اين منطقه مستقر شده اند. اما اصلا چنين چيزی واقعيت نداشت و متفقين موفق شدند تا با ايجاد ترافيک راديويی در اين منطقه، آلمانيها را فريب دهند. آلمانی ها تصور مي کردند که يک ارتش عظيم به فرماندهی مارشال پتن در آنجا استقرار يافته است و سپس در شب عملیات هم، متفقين با ايجاد اخلال در امواج رادار و روشهای ديگر تظاهر کردند که ناوگانی از نيروهای آنها بريتانيا را ترک کرده و از طريق کانال مانش عازم منطقه کاله شده است. به اين ترتيب اين علائم مجازی صفحه رادار آلمانيها را پوشاند و آنها متوجه نزديک شدن ناوگان واقعی نيروهای متفقين نشدند. به اين ترتيب حقه متفقين موثر واقع شد. آلمانيها پر قدرت ترين واحد نظامی خود را به کاله فرستادند و يک واحد نظامی ضعيف تر را مسئول محافظت از نرمانـدی کردند.

قوای مهاجم تصمیم گرفت که تهاجم سراسری خود در جبهه نرمانـدی را در بامداد 6 ژوئن 1944 که هوا تا حدی مه آلود بوده و آلمان‌ها قدرت دیدشان بر سطح دریا بسیار اندک است، انجام دهند. فرماندهی دفاع از دیوار آتلانتیک برعهده دو مارشال آلمانی بودکه در بخش منتهی به سواحلی که به شهر کان ختم می‌شد، مارشال اروین رومل و در منطقه‌ای که به بندر شربورگ ختم می‌شد، مارشال روندشتدت، دفاع از ساحل فرانسه را برعهده داشت. عملیات هجوم به نرمانـدی در حالی با بمباران سنگین نرمانـدی آغاز شد که ساعاتی قبل، هزاران تفنگدار و چترباز آمریکایى در پشت جبهه آلمانها پیاده شده بودند و همزمان 57.000 تفنگدار آمریکایى متعلق به لشگرهاى معروف یکم، 82، 101 و همچنین 75.000 تفنگدار انگلیسى متعلق به سپاه مونتگومرى و لشکر ششم در حالى که بزرگ ترین پشتیبانى دریایى و هوایى تاریخ را در اختیار داشتند، با پشتیبانی 14.700 هواپیما که 5.000 فروند آن شکاری و 3.500 فروند آن بمب افکن سنگین و بقیه از انواع هواپیماهای دیگر بودند و همچنین 6.000 کشتی سربازبر به غیر از تانک‌های شناور (آمفی بی)، 1.621 رزمناو و ناوشکن و 1.500 کشتی اژدرافکن و مین جمع کن، از بامداد 6 ژوئن عملیات جنگی بر ضد دیوار آتلانتیک و سپس پیاده شدن قوای متفق را آغاز کردند.

آلمان در برابر این نیروى جهنمى، تنها 40 کشتى، 34 زیر دریایى و 350 هواپیما در اختیار داشت. علاوه بر اين، سيستم ارتباط آلمانيها در اثر بمباران به شدت مختل شده بود. به نحویکه هانس فون لوک، که از افسران يک واحد نظامی آلمان در نرمانـدی بود، به خاطر دارد که ضعف ارتباطی آلمانيها تا چه حد به ضررشان تمام شد. او گفت: ما آنقدر به ساحل نزديک شده بوديم و آنقدر آماده، مجهز و آشنا به منطقه بوديم که حتی در تاريکی شب نيز می توانستيم حرکت کنيم. در عین حال برای ما دستوری صادر شده بود مبنی بر اینکه، در صورت وقوع حمله هوايی، تمام واحد نظامی ما بايد فورا اقدام به حمله متقابل کند. اما بنا به دلايل نامعلوم ما از اين فرمان اطلاعی نداشتيم. ما تنها در اوايل بعد از ظهر ششم ژوئن اجازه عمل يافتيم و توانستيم ضد حمله خود را ساعت شش آغاز کنيم اما ديگر دير شده بود.

بعد از آنکه اين سربازان در خاک فرانسه فرود آمدند، ژنرال آيزنهاور اين پيام را فرستاد:

مردم اروپای غربی، امروز صبح، سربازان نيروی اعزامی متفقين در ساحل فرانسه فرود آمدند. اعزام اين سربازان بخشی از طرح ملل متحد برای آزادسازی اروپاست که با همکاری متحدين روس ما صورت گرفته است. پيام من به همه شما اين است که زمان آزادسازی شما فرا رسيده است، حتی اگر اين حمله از کشور شما آغاز نشده باشد.

ورود نيروهای متفقين به سواحل نرمانـدی، آغاز عمليات آزادسازی نواحی تحت اشغال آلمان در اروپا بود. سه سال طول کشيد تا طرح اين حمله ريخته شد و حاصل آن عمليات گسترده ای بود که از لحاظ ابعاد بی سابقه بوده است. سرانجام نبرد، بسیار بى رحمانه آغاز شد و کشتى ها و هواپیماهاى متفقین ساحل را زیر آتش شدید گرفتند و بسیارى از واحدهاى آلمان را منهدم کردند. هیچ کس تاکنون این تعداد ابزار جنگى را به صورت تجمعى ندیده بود اما آلمانها ضربه خود را هنگام پیاده شدن نیروهاى آبى، خاکى فرود آوردند. بسیارى از سربازان آمریکایى حتى فرصت رسیدن به ساحل را نیافتند چرا که مسلسلهاى آلمانى و تک تیراندازان، نیروهاى آمریکایى و انگلیسى را درون قایقهاى آبى، خاکى به هلاکت مى رساندند.

هنگامى که پلها گشوده شد و سربازان پا بر روى ساحل اوماها در شمال غرب فرانسه گذاشتند، تازه پى بردند که سرسخت ترین مردان ارتش آلمان که به تازگى از جبهه روسیه به غرب اعزام شده بودند، چه اندازه در مقاومت جدى هستند. در همان ابتداى کار، قواى آمریکایى در نوار ساحلى زمین گیر شد اما قواى کانادایى، انگلیسى با سرسختى توانست زمین تصرف شده را نگاه دارد و عقب نرود. در این عملیات که با نام روز دى (D-Day) معروف شد، آلمانها به هیچ عنوان عقب نشینى نمى کردند بطوریکه هر جا مقاومت آنها شدید بود، متفقین با دستگاه پرتاب شعله آنها را در سنگرها مى سوزاندند. متفقین فرصتى نداشتند، اگر آنها ظرف 24 ساعت به نقطه ای مهم دست نمى یافتند و ترتیب ورود 86 لشکرى را که در دریا منتظر نتیجه عملیات آنها بودند را نمى دادند، لشکرهاى زرهى ژنرال اروین رومل که اکنون فرمانده دفاع از شمال غرب فرانسه بود، آنها را به دریا ریخته و زیر دریایى هاى آلمانها نیز که اکنون مشغول گرفتن قربانى از بین کشتى هاى عظیم نفربر و تانک بر بودند، ضربات خود را افزایش مى دادند.

اما روند رويدادها درنبـرد نرماندی و حتی شرايط بد آب وهوايی هم به نفع متفقين عمل کرد. زيرا آلمانی ها تصور نمی کردند که متفقين در چنين آب وهوای بدی اقدام به حمله کنند. از طرفی بسياری از افسران ارشد آلمانی در حال انجام تمرينات جنگی بودند و فيلد مارشال اروين رومل که کارآمدترين فرمانده نظامی آنان بود نیز برای جشن تولد همسرش به آلمان رفته بود.

در مرحله اول عملیات که در بامداد 6 ژوئن انجام شد، 5200 تُن مواد منفجره به وسیله کشتی‌های متفقین روی آشیانه‌های بتونی ریخته شد و به موازات آن، 14900 سورتی پرواز بمب افکن‌های سنگین بر فراز دیوار و پشت خطوط تدارکاتی موجود انجام گردید. آلمان به حدی غافلگیر شد که نتوانست بیش از یکصد بار پرواز جنگی بر فراز کشتی‌های متفقین انجام دهد. هواپیماهای آمریکایی در دسته‌های یکصد فروندی، خطوط دفاعی و تدارکاتی آلمان را در فرانسه و خاک اصلی آلمان به صورت مداوم بمباران کردند، بنحوی که خط دفاعی آتلانتیک در چند نقطه دچار شکاف گردید و نیروهای آمریکایی و انگلیسی به پشت دیوار بتونی رخنه کردند.

سرسختى طرفین به دلیل کوتاهی آدولف هیتلر در اعزام نیرو به سوى واحدهاى مدافع، در نهایت به زیان آلمانها تمام شد و آنها با تحمل حدود 9.000 کشته عقب نشستند، در حالى که آمریکایى ها، کانادایى ها و انگلیسى ها نیز متحمل 15.000 کشته شده بودند و در پایان روز اول حمله، متفقین موفق شدند نوار ساحلى به طول 30 کیلومتر و عمق 10 کیلومتر را تصرف کنند. با اینحال آلمانها هنوز خیال مى کردند که حمله اصلى متفقین در چند کیلومتر جنوبى تر خواهد بود. همین اشتباه آنها باعث شد تا کمکهاى ضرورى به مدافعان هرگز نرسد و لشکرهاى زرهى آلمان، زمانى وارد نبرد شوند که متفقین توانسته بودند ظرف مدت 10 روز، تعداد 95.000 تانک و زره پوش را در ساحل پیاده کنند و 619.000 سرباز را به فرمان آیزنهاور و مونتگومرى درآورند و از آنها تنها یک چیز را بخواهند، آزادسازى فرانسه.

مارشال اروین رومل به اتفاق مارشال روندشتدت به برلین نزد هیتلر رفتند و از او خواستند که قوای آلمان قبل از آن که نابود شود، با نظم و به تدریج به طرف رود سن عقب نشینی کند، شاید در نبرد آینده توفیقی به دست آید. آدولف هیتلر ضمن رد پیشنهاد رومل، اظهار داشت که همه سربازان باید سر جای خود بایستند و یک وجب از خاک فرانسه را از دست ندهند. بر اثر شکاف در دیوار آتلانتیک، روزانه، 25.000 سرباز آمریکایی و انگلیسی وارد فرانسه می‌شدند. در 19 ژوئن، شبه جزیره کوتانتین سقوط کرد و در 27 ژوئن بندرگاه استراتژیک شربورگ به دست متفقین افتاد و در 29 ژوئن 1944 شهر کان سقوط کرد و با این عمل، دیوار آتلانتیک به دست متفقین افتاد.

اگرچه آلمانها به صورت پراکنده مقاومتهاى دلاورانه اى از خود نشان مى دادند اما بمبارانهاى عظیم هوایى در کنار حملات جبهه مقاومت فرانسه سبب شد تا کمک به آنها با تأخیر سه هفته اى برسد که همه این مسائل باعث شد تا نبرد نرماندى که در نهایت براى آمریکا و انگلیس بیش از 50.000 کشته دربرداشت، مقدمه اى شد براى ورود 2.000.000 سرباز، 500.000 تانک، زره پوش و نفربر و3.000.000 تُن ساز و برگ نظامى.

اکنون دیگر مسلم بود که آلمان هرگز قادر به پیروزى در جنگ نیست چرا که در جبهه شرق نیز 10.000.000 سرباز روس، با سرعت در حال عقب راندن آلمانها بودند. در عملیات نرماندى، باز هم دخالت هاى بى مورد آدولف هیتلر موجب شد تا آلمانها چند روز حیاتى را از دست بدهند و نتوانند مانع رخنه متفقین شوند. کمتر از یک ماه بعد، یعنى در اوت 1944 پاریس سقوط کرد و 9 ماه بعد آلمان تسلیم شد تا جنگ جهانی دوم با شکست های سرنوشت ساز در نبـرد نرماندی و همچنین عملیات بارباروسا، همراه با  پایانی تلخ برای آلمانی های آریایی تبار باشد. 

• قبلی
• بعدی