دنیای اسرارآمیز ناوهای هواپیمابر
ناوهای هواپیمابر پیشرفته، علاوه بر اینکه نمادی از قدرت هستند، نمایشگاهی باشکوه از فناوری های نوین بوده که پیشرفته ترین نوع دانش بشر در آن به کار رفته است. زیرا ناوهای هواپیمابر با ارتفاعی برابر با یک ساختمان 20 طبقه و طولی برابر با 333 متر در همان نگاه اول تعجب همگان را برمی انگیزند. اما دلیل آن بزرگی و عظمت بی نظیر، خود ناو نیست، بلکه توانایی این فرودگاه کوچک در به پرواز درآوردن هواپیماهای جنگی است که چنین حسی را به وجود می آورد. از نظر نظامی، این قدرت هوایی مستقر در ناو است که آن را در میدان نبرد به یک کابوس تبدیل می کند. یکی از بزرگترین موانع در جنگ و لشگرکشی ها، رسانیدن هواپیماها به اهداف خود است. برای استفاده از پایگاه های نظامی یا حریم هوایی یک کشور برای حمله به کشوری دیگر موانع بزرگی وجود دارد و در مناطقی از جهان به اجرا درآوردن چنین سناریویی تقریباً غیرممکن است. ناوهای هواپیمابر در آب های آزاد، به عنوان خاک یا قلمرو خودمختار محسوب می شوند و خدمه آن می توانند به مانند اینکه در کشور خود هستند،رفتار کنند. بنابراین نظامیان ایالات متحده بدون نیاز به توافق با کشوری، گروه رزمی ناو هواپیمابر خود را که شامل یک ناو هواپیمابر و شش تا هشت کشتی اسکورت دیگر است به منطقه مورد نظر اعزام کنند.
ناوهای هواپیمابر می توانند با سرعت 35 تات (65 کیلومتر در ساعت) بر روی آب حرکت کنند. این توانایی یعنی رسیدن به منطقه درگیری در عرض چند هفته. البته ایالات متحده در حال حاضر، شش پایگاه درسراسر جهان برای ناوگان ناوهای هواپیمابر خود ایجاد کرده که با هدف واکنش سریع و اعزام ناوها از نزدیک ترین پایگاه به منطقه درگیری مورد استفاده قرار می گیرند. ناو هواپیمابر دارای یک عرشه پروازی برای نشست و برخاست هواپیماها، یک عرشه مستقل برای آشیانه هواپیماها، قسمت فرماندهی و کنترل، سیستم پیش رانشی، سیستم های گوناگون دیگر شامل آب، غذا، سیستم دفع زباله و فاضلاب، سرویس اینترنت بی سیم، رادیو، تلویزیون، چاپ روزنامه داخلی و همچنین بخش اصلی از ناو هواپیمابر است که در داخل آب قرار می گیرد.
بدنه ناو از ورقه های مقاوم و محکم فولاد چند اینچی ساخته شده است که مقاومت فوق العاده یی در برابر آتش سوزی و آسیب دیدگی های ناشی از میدان نبرد دارد. تکیه گاه اصلی سازه یی کشتی از طریق سه تیر افقی در طول بدنه ناو، تیر حامل کشتی به عنوان ستون فقرات ناو، عرشه پروازی و نیز عرشه آشیانه تامین می شود.
بدنه اصلی ناو در زیر آب به صورت قوس دار و نسبتاً باریک است. بخش بالای خط آب به طرف بیرون گسترده میشود تا عرشه پروازی را تشکیل دهد. بخش زیری هم از دو قسمت تشکیل شده است که در واقع دو لایه مجزا بوده که در صورت اصابت اژدر (موشک دریا به دریا) به پوسته بیرونی،پوسته داخلی به عنوان محافظ از درهم شکستن و غرق شدن کشتی جلوگیری میکند. از دهه۵۰ تاکنون تقریباً همه سوپرناوهای هواپیمابر ایالات متحده به وسیله شرکت نورث روپ گرومن واقع در نیوپورت امریکا ساخته شده اند. در فرآیند ساخت این ناوها، برای سادگی ابتدا بخش های مختلف ناو که سوپرلیفت نام دارند، ساخته شده و سپس به یکدیگر مونتاژ می شوند. ناوهای هواپیمابر مدرن از حدود 200 سوپرلیفت که هر کدام بین 70 تا 800 تن وزن دارند، ساخته می شوند. آخرین سوپرلیفتی که در مونتاژ نهایی نصب می شود همان عرشه ناو است که 575 تن وزن دارد. در داخل ناوهای هواپیمابر مدرن، چندین رآکتور هسته یی قرار دارد که بخار مورد نیاز برای به حرکت در آوردن توربین و در نتیجه پروانه کشتی را تامین می کنند. قابل ذکر است که قدرت سیستم پیش رانشی یک ناو مدرن بیش از 280 هزار اسب بخار است. همچنین چهار توربین، برق مورد نیاز سیستم های الکتریکی و الکترونیکی ناو را تامین می کنند که شامل سیستم شیرین کننده آب دریا نیز بوده و این سیستم روزانه بیش از1.5 میلیون لیتر از آب دریا را به آب آشامیدنی تبدیل می کند. برخلاف ناوهای هواپیمابر قدیمی با بویلرهای سوخت فسیلی، ناوهای هواپیمابر مدرن معمولاً تا 18 سال هیچ نیازی به سوخت گیری ندارند. البته رآکتورهای هسته یی هم خطرات خاص خود را دارند و سوخت گیری مجدد ناو فرآیندی است که حدود دو سال به طول می انجامد.
طول عرشه پروازی یا در واقع طول باند ناو به اندازه یی نیست که هواپیماها به طور معمولی از روی آن به هوا بلند شده یا بنشینند. بنابراین هواپیماهای جنگنده نیاز به کمک سیستم های خاصی برای برخاستن و نیز فرود آمدن دارند. برای اینکه پرواز هواپیماهای F-14 Tomcat و همچنین هواپیماهای F-18 Horent موجود در ناو، ساده تر انجام شود، ناو هواپیمابر در خلاف جهت باد و با سرعت زیادی حرکت می کند. با این کار به دلیل عبور جریان های هوا از روی بال، نیروی براندازی بیشتری ایجاد شده و به میزان کمی موجب کاهش سرعت تیک آف هواپیماها می شود. به جریان در آوردن جریان های هوا در راستا و مخالف جهت باند بسیار موثر است ولی برای به پرواز درآوردن هواپیماهای F-18 Horent ناکافی است، بنابراین از وسیله دیگری برای شتاب دادن به هواپیماها در مسافت کوتاه استفاده می شود که کاتاپولت (منجنیق) نام دارد. هر ناو هواپیمابر دارای چهار کاتاپولت است. سیستم کاتاپولت که کاملاً با نیروی بخار عمل میکند،می تواند سرعت یک جنگنده F-18 Horent بیست تنی را در زمانی حدود دو ثانیه از صفر به 300 کیلومتر در ساعت برساند. ضمن اینکه ناوهای هواپیمابر مدرن توانایی به پرواز درآوردن یک هواپیما را در هر 20 ثانیه دارا هستند. فرود روی عرشه ناو یکی از سخت ترین کارهایی است که یک خلبان می تواند با آن مواجه شود. عرشه پروازی ناو فقط حدود 150 متر باند برای نشستن هواپیما دارد که برای فرود جنگنده های سریع نیروی دریایی ناکافی است و خلبان از امکانات دیگری هم استفاده می کند. برای کمک به خلبان در فرود دقیق، فردی که افسر علایم فرود نام دارد، از طریق رادیو و نیز چراغ های روی عرشه ناو، خلبان را راهنمایی می کند. اگر هواپیما درست در مسیر ناو باشد، افسر فرود چراغ سبز را به خلبان نشان می دهد و در غیر این صورت از رنگ های دیگری استفاده می کند یا حتی برنامه فرود را لغو می کند. علاوه بر راهنمایی های افسر فرود، خلبان تقرب صحیح را با یک سیستم نوری به نام لنزهای اپتیکی نیز انجام میدهد. این لنزها از یک سری چراغ و لنزهای مخصوص تشکیل شده و بر روی یک سکوی پایدار روی ناو قرار گرفته اند.
در صورتی که خلبان با زاویه صحیحی تصمیم به فرود بگیرد، چراغ زرد را هم ردیف با سری چراغ های سبز مشاهده می کند. اگر چراغ زرد بالای چراغ های سبز باشد یعنی زاویه پرواز هواپیما بالاتر از منطقه فرود است و اگر هواپیما پایین تر از زاویه فرود پرواز کند، چراغ زرد پایین چراغ های سبز قرار می گیرد. در صورتی که خلبان در ارتفاع بسیار کمی از ناو پرواز کند، هم یک سری چراغ های قرمز مشاهده خواهد کرد.
مرکز فرماندهی ناو و عرشه پروازی، ساختمانی به نام جزیره است که حدود 45 متر ارتفاع دارد و روی عرشه ناو قرار گرفته است. روی سقف این ساختمان، تعداد زیادی رادار و آنتن های مخابراتی وجود دارد که وظیفه شناسایی کشتی ها و هواپیماهای خودی و دشمن و اختلال در سیستم های الکترونیکی دشمن را دارد. در بالاترین طبقه این ساختمان، مرکز پرواز اصلی (pri-fly) قرار دارد که بر فعالیت های پروازی کل عرشه تا شعاع هشت کیلومتری ناو نظارت دارد. در طبقه پایین مرکز کنترل پرواز، مرکز فرماندهی کشتی یا bridge (پل) قرار دارد. در این طبقه کاپیتان، افسر سکاندار ناو، افسر کنترل موتور و سرعت ناو قرار دارند. طبقه زیری مرکز فرماندهی کشتی،اتاق آدمیرال (فرمانده کل گروه رزمی ناو) است. آدمیرال علاوه بر فرماندهی ناو،فرماندهی ناوشکن ها، ناوچه های موشک انداز،دو زیردریایی و یک کشتی لجستیکی را هم بر عهده دارد.
روی عرشه پروازی تعداد کمی هواپیما را می توان پارک کرد و سایر هواپیماها به آشیانه ناو منتقل می شوند. آشیانه تقریباً دو طبقه پایین تر از عرشه پرواز قرار گرفته و با 210 متر طول، 34 متر عرض و 8 متر ارتفاع می تواند حدود 60 فروند هواپیما را در خود جای دهد. ضمن اینکه ناو هواپیمابر تقریباً توانایی حمل 90 فروند هواپیما را دارا است. برای انتقال هواپیماها از آشیانه به عرشه پروازی هم از چهار بالابر سریع استفاده می شود که این بالابرهای هیدرولیکی نیروی کافی برای حمل دو هواپیمای 35 تنی را دارند.
تیپ هوایی مستقر در ناو از حدود 9 اسکادران تشکیل شده و هواپیماهای مستقر در ناو شامل انواع جنگنده های F-18 Horent، جنگنده رویایی F-14 Tomcat، وایکینگ و هلی کوپترهای سی هاوک است. ناگفته نماند که ناو هواپیمابر در زرادخانه خود بیش از چهار هزار بمب دارد. سوپرناوهای مدرن معمولاً به شهرهای روی دریا معروفند و بین 5 تا 6000 نفر در آنها فعالیت می کنند که حدود 2500 نفر از افراد مربوط به تیپ هوایی و 3000 نفر دیگر هم خدمه ناو هستند. جالب اینکه اکثر این افراد، ماه ها پا به عرشه ناو نمی گذارند. زیرا عرشه پروازی می تواند مکان بسیار خطرناکی برای افراد ناآشنا به این محیط باشد. افرادی هم که روی عرشه پرواز خدمت می کنند، تابع نظم فوق العاده یی هستند.
ناوهای هواپیمابر مدرن،مجهز به موشک زمین به هوای Sea Sprrow و موشک های ضدموشک RAM و انواع سیستم های اقدامات متقابل و منحرف کننده موشک و اژدر شامل Chaff و Flare و طعمه های یدک شونده، سیستم های جنگ الکترونیک و سیستم های پیشرفته راداری است. ناوهای هواپیمابر کلاس نیمیتز، بزرگترین کشتی هایی هستند که تاکنون ساخته شده اند. اکنون طراحی و ساخت کلاس جدیدی از ناوهای هواپیمابر در دست اقدام است که به CVNX معروفند. اولین نمونه این ناوها به احتمال قوی CVN78 نام خواهد گرفت و در سال 2007 ساخت آن شروع شده و در سال 2013 عملیاتی خواهد شد. این کلاس از ناوهای مدرن مجهز به سیستم های الکترونیکی و راداری و نیز پیش رانه اتمی بوده و نیاز به خدمه کمتری خواهد داشت.
ماموریت یک ناو هواپیمابر حدود 18 ماه طول می کشد که شش ماه برای آماده سازی و تمرینات خدمه و شش ماه هم برای عملیات اصلی در مناطق درگیری و شش ماه هم برای اقدامات و پشتیبانی های پس از عملیات و بازگشت به مقر اصلی است. اینکه یک ناو مدت زمان بیشتری را به عملیات اختصاص دهد بستگی به قابلیت های نیروهای لجستیکی در رساندن آذوقه و سوخت هواپیما دارد. در زمان صلح معمولاً سه ناو هواپیمابر به صورت آماده باش در اقیانوس ها به سر می برند. ساخت و بهسازی هر ناو هواپیمابر هم در حدود هفت میلیارد دلار هزینه دارد.
