جنگنده مخوف و قدرتمند F-16 فالکون ملقب به شاهین صحرا، جنگنده ای پیشرفته و توانا در کلاس کوچک و چند ماموریته می باشد که توانایی خیره کننده ای در نبردهای هوا به هوا و همچنین هوا به سطح دارد و با قابلیت حمل انواع تسلیحات تهاجمی، پیروز بی چون و چرای هر نبردی است.
جهان پس از جنگ جهانی دوم، شاهد ظهور جنگنده های پیشرفته و بمب افکن های هولناکی بوده است که در زرادخانه تسلیحات هوایی پیشرفته و مخوف نیروی هوایی آمریکا بعنوان برترین قدرت نظامی جهان، میتوان به جنگنده رهگیر F-14 Tomcat ملقب به گربه های افسانه ای، جنگنده چابک و توانای F-15 Eagle ملقب به عقاب آسمان ها، جنگنده چند منظوره و مافوق صوت F-16 Falcon ملقب به شاهین صحرا، جنگنده مافوق صوت و چند منظوره F-18 Hornet ملقب به زنبور سرخ، بمب افکن سنگین و استراتژیک B-52 Stratofortress ملقب به دژ پرنده، هواپیمای شناسایی استراتژیک SR-71 Blackbird ملقب به پرنده سیاه، اشاره کرد.
همگام با پیشرفت تکنولوژی و پيشرفته تر شدن رادارها، بحث رادارگريزي از درجه اهمیت بالایی برخوردار میشود كه گوشه هاي كوچكي از فناوري رادارگريزي را در بمب افكن هاي پس ازنسل بمب افکن B-52 Stratofortress آمريكا، یعنی بمب افکن ضربتی و رادارگریز F-117 Nighthawk، بمب افکن مافوق صوت B-1 Lancer ملقب به نيزه دار آسمان، جنگنده رادارگریز و فوق مدرن F-22 Raptor ملقب به جانور شکاری مي‌بينيم. ولي نهايت و كمال اين فناوري را در جنگنده نسل پنجم، سکون پرواز، چندمنظوره و فوق پیشرفته F-35 Lightning ملقب به صاعقه و بمب افکن استراتژیک و فوق سنگین B-2 Spirit، ملقب به شبح مشاهده مي كنيم که به این اسکادران هولناک، توان و قدرت خیره کننده ای افزوده است.
جنگنده F-16 فالکون
هواپیمای جنگنده اف-16 فایتینگ فالکون،ساخت شرکت جنرال داینامیکز (General Dynamics) جنگنده ای در کلاس کوچک و چند مأموریته می باشد که نخستین پرواز خود را با اولین نمونه خود در سال 1976 به انجام رساند. این هواپیما توانایی حمله به صورت هوا به هوا علیه هواپیماهای دشمن و هوا به زمین علیه تجهیزات زمینی برای مثال تانک ها و زره پوش های دشمن را به طور کامل و بهینه داراست. هواپیمای اف-16 یکی از چالاک و چابک ترین هواپیماها در نبردهای نزدیک و یا داگ فایت است که این توانایی، در اثر سبکی وزن و خاصیت های آیرودینامیکی ویژه که در آن به کار رفته است، به وجود آمده است. در ضمن هواپیمای اف-16 از معدود هواپیماهای تک موتوره جنگنده می باشد که هنوز در خدمت است.
فالکون در حقیقت آمیزه ای از هزینه نگهداری اندک و به صرفه و همچنین کارائی تسلیحاتی و تهاجمی بالاست. در طراحی این هواپیما، از سیستم های به کار رفته در هواپیماهایی چونF-15 Eagle و اف-111 نیز بهره برداری شده که البته قبل از به کارگیری این سیستم ها، عملیات ارتقاء و به روزرسانی کاملی نیز بر روی آنها صورت گرفته است. با سوخت داخلی کامل، فالکون قادر به تحمل 9 برابر شتاب گرانشی زمین یا همان شتاب جی است که در مقابل مقدار حداکثر 4 جی برای به طور مثال رهگیر میگ 25، عددی بسیار مطلوب است. در گذشته، خلبانان به دلیل مقاوم نبودن کافی هواپیماهایشان، جرات انجام مانور های سنگین با بیش از 4 جی را نداشتند، اما همانطوری که می بینیم، امروزه این هواپیماها هستند که خلبانان را با مقاومتشان در هم شکته و آنان را تا مرز بیهوشی می برند. لازم به ذکر است که حداکثر شتاب جی قابل تحمل توسط انسان حدود هشت و نیم جی است که البته انسان برای لحظات کوتاهی مانند لحظه پرتاب از هواپیما توسط صندلی نجات قادر به تحمل هیجده جی فشار نیز می باشد.
در یک نبرد هوایی، مانورپذیری باورنکردنی فالکون و برد بسیار زیاد آن در مقایسه با هواپیماهای مشابه از همان ابتدا پیروز میدان را مشخص می سازد. رادار پیشرفته این هواپیما قادر به تشخیص اهداف در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از شبانه روز بوده و حتی می تواند اهدافی را که برای جلوگیری از دید رادار در ارتفاع فوق العاده پایین پرواز می کنند، شناسایی نماید. در کاکپیت این هواپیما، در تمامی نشان دهنده ها و دستگاه ها اصل صراحت و اختصار رعایت شده و اطلاعات مختصر و مفید دسته بندی می شوند. همچنین در این هواپیما سیستم HUD نیز به کار برده شده که تمامی اطلاعات پرواز را بر روی شیشه جلوی خلبان منعکس ساخته و مانع از این می شود که خلبان هر لحظه چشم از روی هدف مورد نظر خود برداشته و برای آگاه شدن از وضعیت پرواز هواپیمای خود، مرتباً به نشان دهنده ها نگاه کند. کاناپی این هواپیما نیز از نوع حبابی بوده که دیدی بسیار عالی را از محیط اطراف برای خلبان فراهم می سازد که از این لحاظ بسیاری از خلبانان آن را به هلیکوپتر مانند می سازند. هواپیمای فالکون برای تامین نیروی خود از یک موتور پرات اند ویتنی یا جنرال الکتریک سود می جوید که این مورد بسته به نوع آن متغیر است و البته، موتور نوع جنرال الکتریک که در هواپیمای F-15 Eagle و مدل سی و دی این هواپیما نیز به کار رفته است، قدرتمند تر بوده و قادر به تولید نیروی کشش استاتیکی معادل 27.000 پوند می باشد. ورودی هوای موتور این هواپیما در زیر بدنه قرار گرفته که ترکیب آیرودینامیکی خوبی را با بدنه به وجود آورده است. با اتکا به نیروی این موتور قدرتمند، این جنگنده قادر به پرواز با حداکثر سرعتی معادل دو ماخ در ارتفاعات بوده و سقف پروازی آن حداکثر پانزده کیلومتر است.
طول این هواپیما حدود پانزده متر و طول دو سر بال های آن نیز حدود ده متر است که از این جهت در کلاس هواپیماهای اندازه کوچک قرار می گیرد. حداکثر وزنی که این هواپیما قادر به حمل آن به آسمان است حدود هفده تن می باشد. این هواپیما می تواند با حداکثر شش موشک هوا به هوا اعم از موشک های سایدوایندر، آمرام و اسپارو تجهیز شده و برای حمله به اهداف زمینی نیز قادر است که به انواع موشک های هوا به زمین ماوریک و هارپون و بمب های مارک، جی دی ای ام و جی بی یو مسلح شود. همچنین برای نبرد های نزدیک،توپ یا مسلسل هنوز هم یک سلاح موثر به شمار می آید و به همین دلیل، این هواپیما از یک توپ بیست میلیمتری با حداکثر خشاب پانصد گلوله ای بهره می برد. در هدایت این هواپیما از سیستم پرواز با سیم بهره جسته شده است بدین گونه که خلبان با سوطح کنترلی مانند شهپر ها هیچ گونه ارتباط مکانیکی نداشته و سطوح کنترلی از طریق کامپیوتر هواپیما کنترل می شوند.
مشخصات
وظیفه: جنگنده چند منظوره
مبنای قدرت: یک موتور توربوفن
نیروی پیشران: 12150 کیلوگرم
پیشینه وزن برخاستی: 16875 کیلو گرم
طول: 12.8 متر
ارتفاع: 2.8 متر
فاصله دوسر بال: 9.8 متر
سرعت: دو ماخ
سقف پرواز: 15000 متر
برد: 3900 کلیومتر
جنگنده F-16 XL
پس از هواپیمای F-16 فایتینگ فالکون،نسل جدید و نوین هواپیمای F-16 با طراحی متفاوت و رادیکال خود،توانایی های منحصر به فرد خود را به رخ میکشد و البته تا حدود زیادی کاستیهای نمونه اصلی هواپیمای F-16 را برطرف نموده است.
این هواپیما بر پایه بدنه اصلی هواپیماهای F-16 معمولی بنا نهاده شده است که مشخص ترین اختلاف این هواپیما با نمونه های معمولی F-16، بال های دلتایی شکل آن می باشد. این بال ها، به شکل یک مثلث هستند که گوشه های آن به سمت بیرون کشیده شده اند. استفاده از چنین طرح بالی، به دلیل فراهم آمد فضای بیشتر برای نگهداری سوخت، برد بیشتری به این هواپیما می دهد. همچنین، این شکل دلتایی بال، امکان حمل تسلیحات بسیار بیشتری نسبت به نمونه معمولی F-16 را به هواپیمای F-16 ایکس ال اعطا می نماید.
به مدد استفاده از بال های دلتا یا مثلثی شکل، مساحت بال بیشتری برای این هواپیما فراهم آمده است که در نتیجه، هواپیما قادر به نشست و برخاست در سرعت های بسیار کمتر از نمونه معمولی هواپیماست. این هواپیما، در حقیقت برای پاسخگویی به نیاز نیروی هوایی آمریکا برای هواپیمایی که قادر به کروز یا گشت زنی در سرعت های مافوق صوت، بدون از دست دادن قابیلت مانوردهی و توانایی های دیگر باشد، طراحی گشت. به همین منظور، می بایست در طرح F-16 های معمولی آن دوران، تغییراتی به وجود می آمد که علاوه بر ایجاد توانایی سوپرکروز دیگر قابلیت های هواپیما نیز مانند برد و توانایی حمل تسلیحات افزایش می یافت.
به منظور به کارگیری بال های دلتا شکل، لازم بود که طول بدنه نیز افزایش یابد. در راستای همین هدف، طول کلی بدنه هواپیما، به میزان ۱۴۶ سانتیمتر، افزایش یافت تا ریشه گسترده بال، بتواند روی بدنه نصب شود. بال های دلتا شکل این هواپیما، بر خلاف هواپیماهایی مانند خانواده میراژ که تنها از مثلثی ساده تشکیل می شوند، این گونه نبود. بلکه انتهای بال های این هواپیما، تا حدودی به بیرون امتداد داده شده بود تا برخی از توانایی های آیرودینامیکی هواپیما برای پرواز در سرعت های مافوق صوت افزایش یابد. در F-16 های مدل های قدیمی تر، در صورت حمل سیستم ناوبری شبانه برای عملیات کور یا سیستم لانتیرن، دو مقر حمل تسلیحات اشغال می شد که از توانایی حمل تسلیحات بیشتر هواپیما می کاست.
اما در هواپیمای F-16 ایکس ال، به لطف وجود مقرهای فراوان برای حمل تسلیحات، دیگر این ضعف چندان محسوس نیست. این هواپیما برای تامین نیروی پیشرانش خود، از دو مدل موتور ساخت شرکت های مشهور پرات اند ویتنی و جنرال الکتریک استفاده می نماید، مدل جنرال الکتریک F-110، توانایی ایجاد نیروی رانشی معادل ۲۸.۰۰۰ پوند تولید می نماید که به راستی نیروی بسیار عظیمی برای پیشرانش یک جنگنده نسبتاً متوسط به شمار می آید. این هواپیما، دارای وزن خالی معادل ۱۱ تن و بیشینه وزن برخاستی برابر با حدود ۲۵ تن است. همچنین این هواپیما، قادر است به سرعت هایی در حدود ۲ ماخ در ارتفاع حدود ۱۵ کیلومتری، که البته سقف پرواز هواپیما نیز در همین حد است، دست یابد.
طول بال های این هواپیما به ۱۰ متر، طول خود هواپیما به حدود ۱۶ متر و مساحت بال این هواپیما به ۵۸ متر مربع می رسد. این هواپیمای متفاوت، در ابتدای زمان طراحی اش در شرکت جنرال داینامیکز، رقیبی برای نمونه جدید هواپیمای F-15 Eagle ساخت شرکت مکدانل داگلاس به شمار می آمد. اما سرانجام، با وجود مزایا و ویژگی های بسیار عالی که این هواپیما از آنان بهره می برد، هواپیمای F-15 در این رقابت پیروز گردید و این هواپیما، که هم اکنون از آن با نام F-16 e نام می برند، هرگز به تولید انبوه برای کابرد های نظامی نرسیده و تنها چند نمونه از آن تولید شد.
البته، با وجود اینکه برنامه هواپیمای اف-۱۶ ایکس ال ادامه نیافت، اما هم اکنون شاهد تولید نسل جدیدی از جنگنده های F-16 با نام دیزرت فالکون و با کد e/f هستیم که از آن ها با نام بلاک ۶۰ نیز یاد می شود.
جنگنده f-16 دیزرت فالكون
این هواپیماها، که با نام دیزرت فالکون یا شاهین صحرا نیز شناخته می شوند، جزء پیچیده ترین هواپیماهای روز جهان به شمار آمده و به راستی می توان آن را سلاح برتر نامید. برای افزایش برد این هواپیما، در این جنگنده از مخازن سوخت تطبیقی که در بالای ریشه بال ها قرار گرفته اند، استفاده می شود. استفاده از این مخازن، بردی معادل 1.500 کیلومتر بدون سوخت گیری هوا به هوا به این هواپیمای نسبتاً کوچک می دهد که بردی بسیار عالی محسوب می شود.
سیستم هدف گیری و مسیریابی شبانه که در مدل های قدیمی تر F-16 ، مانند تسلیحات ، در زیر بدنه نصب می شد، هم اکنون در دماغه هواپیما جاسازی شده است. هم چنین استفاده از سیستم فوق العاده پیشرفته مغشوش کننده الکترونیکی، دیگر این هواپیما هدف موشک های زمین به هوای روسی SA-10 و SA-12 قرار نخواهد گرفت. این هواپیما، مجهز به صفحه نمایش های پنج در پنج اینچی رنگی است که برای آگاهی از موقعیت فعلی خلبان به بهترین نحو در نظر گرفته شده است. به دلیل افزایش وزن این نمونه جدید هواپیما به علت به کارگیری سیستم های جدیدتر و پیچیده تر، این هواپیما برای پیشرانش خود، از آخرین، جدیدترین و پر قدرت ترین موتورهای نسل F-110 جنرال الکتریک با کد F-110-GE-132 استفاده می نماید که با تولید 32.000 پوند نیروی تراست، موتورهای واقعاً نیرومندی بوده و F-16 شاهین صحرا را قادر می سازند که به سرعت های تا دو ماخ نیز دست پیدا کند.
این جنگنده جدید، قابلیت استفاده از تمامی موشک های نسل جدید مانند آسرام و موشک های قدیمی تر سایدوایندر و آمرام را داشته و قادر است که با استفاده از موشک های هوا به زمین پیشرفته AGM-154 و AGM-84E درس خوبی نیز به اهداف زمینی بدهد! این هواپیما در حقیقت برای جایگزینی هواپیمای موفق ضد تانک A-10 تاندربولت توسعه یافت و هم اکنون نیز به خوبی آشکار شده است که این هواپیمای جنگنده، در ماموریت های ضد تانک، بی نظیر می باشد. هر چند این هواپیما از ابتدا با بال های دلتا شکل طراحی شده بود، اما ضعف بال های دلتایی در پرواز و عملیات در ارتفاع کم و ماموریت های ضد تانک که دقیقاً مسئله مد نظر شاهین صحراست، این برنامه را لغو نموده و F-16 ، با همان بال های معمولی طراحی شد. این هواپیما، قادر است از عهده ایفای نقشهای برتری هوایی، دفاع منطقه ای و گشت دریایی به شایستگی بر آید.
مدلهای F-16
F-16 A/B
مدل اولیه اف 16 مجهز به رادار پالس دوپلر AN/APG-66 و موتور توربو فن پرات اند ویتنی F100-PW-200 بود . نیروی هوایی آمریکا تا ماه مارس 1985 تعداد 674 فروند F-16A و تعداد 121 فروند F-16B را در اختیار گرفته بود .
بلاک 1
تفاوت بین هواپیماهای بلاک 1 و 5 و 10 بسیار ناچیز بود . اکثر F-16A های نیروی هوایی آمریکا بعدها به این 3 مدل ارتقا یافتند . 94 فروند به بلاک 1 – 197 فروند بلاک 5 و 312 فروند به بلاک 10 ارتقا پیدا کردند. در بلاک 1 که یکی از نمونه های اولیه اف 16 بود دماغه مخروطی شکل هواپیما به رنگ سیاه بود .
بلاک 5
چندی بعد مشخص شد که رنگ سیاه دماغه مخروطی هواپیما باعث شناسایی راحت آن از فواصل دور می شود از این رو رنگ دماغه به خاکستری کم رنگ تغییر کرد . همچنین مشاهده شده بود که آب باران در نقاط خاصی از بدنه انباشته می شد که برای رفع این مشکل سوراخهایی در بدنه هواپیما ایجاد شد .
بلاک 10
در اواخر دهه 1970 کشورهای صادر کننده تیتانیوم صادرات این فلز گرانبها را به طرز چشم گیری کاهش دادند از این رو در این مدل از اف 16 به جای تیتانیوم از آلومینیوم استفاده شد .
بلاک 15
یکی از مهمترین تغییرات در این مدل اضافه کردن دو جایگاه حمل تسلیحات و ارتقا رادار AN/APG-66 بود . برای اینکه وزن اضافی ناشی از اضافه شدن 2 جایگاه تسلیحات برای هواپیما مشکل ایجاد نکند سکانهای افقی اف 16 به میزان 30 درصد بزرگتر شدند . همچنین مدلی از رادیوی UHF با نام Have Quick II نیز به آن اضافه شد . این مدل با 983 فروند بیشترین تعداد تولید را داشته است. آخرین فروند تولیدی از این مدل در سال 1996 تحویل تایلند شد.
بلاک 15 OCU
از سال 1986 برنامه ای برای ارتقاء F-16 های بلاک 15 با نام OCU آغاز شد. تغییراتی که در این طرح بر روی F-16 بلاک 15مدل اعمال شد عبارت بود از:
ارتقا موتور توربو فن F100-PW-200 به F100-PW-220
افزودن توانایی شلیک AGM-65 ماوریک،AIM-120 آمرام و AGM-119
در سیستم اخلالگر نیز بهبودهایی بوجود آمد و تغییراتی نیز در کاکپیت اعمال شد.
حداکثر وزن برخاست هواپیما هم به 37000 پوند(تقریبا 17000 کیلوگرم) افزایش یافت.
214 فروندF-16بلاک 15و10 فروند F-16 بلاک 10 شامل این طرح شدند.
بلاک 20
هواپیماهای این دسته شامل 150 فروند F-16 بلاک 15 OCU بود که به منظور فروش به تایوان آماده شده بودند . این مدل دارای بیشتر خصوصیات و قابلیت های F-16 C/D نیز بود . من جمله قابلیت شلیک AGM-45 Shrike و AGM-84 Harpoon و AGM-88 HARM و حمل و به کار گیری کیت LANTIRN به این مدل اضافه شده بود . کامپیوتر مرکزی این مدل نسبت به مدلهای قبلی بسیار پیشرفته تر بود بطوری که در مقایسه با کامپیوتر بکار رفته در مدل بلاک 15 OCU می توانست اطلاعات را 740 بار سریعتر پردازش کند همچنین قابلیت ذخیره اطلاعات آن 180 بار سریعتر از نمونه قبلی بود .
F-16 C/D
بلاک 25
اولین نمونه بلاک 25 با نام F-16C در جوین 1984 اولین پرواز خود را انجام داد و بلافاصله در ماه سپتامبر همان سال بطور رسمی وارد خدمت شد .رادار جنگنده به AN/APG-68 تغییر یافته بود . رادار جدید قابلیت حمله های شبانه با دقت بالا را به جنگده می داد . موتور هواپیما نیز به موتور توربو فن پرات اند ویتنی F100-PW-220E تغییر یافته بود . نیروی هوایی آمریکا با 209 فروند از این مدل تنها کاربر آن می باشد .
بلاک 30-32
از این زمان به بعد امکان استفاده از دو نوع موتور متفاوت در هواپیما فراهم شد . مدلهایی که شماره بلاک آنها با عدد 0 تمام می شد از موتور های شرکت General Electric و مدلهایی که شماره بلاک آنها با عدد 2 تمام می شد از موتورهای شرکت Pratt & Whitney استفاده می کردند . اولین F-16 بلاک 30 مجهز به موتور ساخت شرکت جنرال الکتریم در 1987 وارد خدمت شد . پیش از این در تمام F-16ها از موتورهای شرکت پرات اند ویتنی استفاده می شد . قابلیتهای اضافه شده به این مدل توانایی حمل و شلیک AGM-45 Shrike و AGM-88 HARM بود . F-16 های بلاک 30 دارای ورودی هوای بزرگتری نسبت به مدلهای قبلی بودند . 733 فروند از این دو مدل تولید و به 6 کشور جهان صادر شد .
بلاک 40-42 (F-16 CG/DG)
این مدل در 1988 وارد خدمت شد . این مدل قابلیت عملیات در همه شرایط آب و هوایی و عملیات در شب را دارا بود . تغییراتی نیز در جایگاههای زیر بدنه برای ایجاد توانایی حمل و به کارگیری سیستم LANTIRN انجام شد . بهبودهایی در رادار صورت گرفت و یک دریافت کننده GPS نیز به مجموع تجهیزات هواپیما اضافه شده بود . از سال 2002 هواپیماهای این مدل قابلیت حمل و بکارگیری مهمات هوشمندی نظیر JDAM - JSOW - WCMD و EGBU-27 را پیدا کردند . از این مدل نیز 615 فروند به 5 کشور جهان صادر شد .
بلاک 50-52 (F-16 CJ/DJ)
این مدل در سال 1991 عملیاتی شد . این مدل با سیستمهای بهبود یافته GPS و INS مجهز شده بود . این مدل هم توانایی حمل تسلیحاتی چون AGM-84 Harpoon – JDAM – JSOW و WCMD را دارا بود .
F-16 بلاک 50 با موتور F110-GE-129 ساخت جنرال الکتریک و F-16 بلاک 52 با موتور F100-PW-229 ساخت پرات اند ویتنی تولید شده بود .
بلاک 50-52 Plus (F-16U)
این نمونه به سفارش نیروی هوایی لهستان ساخته شده و دارای قابلیت های جدیدی همچون مخازن سوخت تطبیقی و سیستم ALE-50 Towed Decoy System می باشد . نیروی هوایی یونان نیز این مدل را به همراه مخازن سوخت تطبیقی سفارش داده است . از این مدل به عنوان پدر و پایه گذار F-16 بلاک 60 یاد می شود .
F-16I
این مدل همان F-16 بلاک 50-52 می باشد که به سفارش نیروی هوایی اسراییل طراحی و تولید شده است با این تفاوت که در طراحی آن از اویونیک ساخت شرکتهای اسراییلی استفاده شده است. مخازن سوخت تطبیقی این مدل نیز ساخت اسراییل می باشد .
F-16 CCIP
این مدل به دنبال اجرای طرح CCIP که هدف آن استاندارد کردن تمام F-16های بلاک 40-42-50-52 بود بوجود آمد . یکی از موارد این طرح ارتقا تلاش برای اضافه کردن قابلیت دیتا لینک با سایر هواپیماهای متحد در صحنه نبرد بود .
F-16 E/F
بلاک 60
این مدل بر اساس F-16 C/D و F-16 U ساخته شده و از ویژگی های آن می توان مخازن سوخت تطبیقی و رادار تقویت شده را نام برد . این مدل فقط به امارات متحده عربی صادر شده است . موتور جنرال الکتریک F110-132 و رادار AN/APG-80 در ساخت این مدل به کار رفته است . این مدل قابلیت حمل تمام سلاحهایی که F-16 بلاک 50-52 حمل می کند را دارا می باشد. مخازن سوخت تطبیقی قابلیت حمل 2045 لیتر سوخت را با خود دارند که این نه تنها باعث افزایش برد عملیاتی جنگنده می شود بلکه باعث آزاد سازی جایگاههای زیر بدنه برای حمل سلاح و مهمات و در نتیجه افزایش کارایی جنگنده می شود.
سایر نمونه ها
F-16/79
نمونه صادراتی F-16 A مجهز به موتور قدیمی توربوجت J79 . تولید این مدل به دلیل سیاست خاص جیمی کارتر رییس جمهور وقت آمریکا مبنی بر فروش جنگ افزارهای ضعیف شده به سایر کشورها بود . نمونه های زیادی از این مدل تولید شد ولی پس از تغییر کادر ریاست جمهوری و به قدرت رسیدن رونالد ریگان این سیاست تغییر کرد و در نتیجه هیچ کدام بفروش نرفت .
F-16/101
نمونه تولید شده F-16A به منظور نصب موتور F-101 جنرال الکتریک بر روی آن . این موتور مناسب F-16 تشخیص داده نشد از این رو جنرال الکتریک موتور جدیدی با نام F-110 را طراحی و تولید کرد .
F-16ADF
نمونه ارتقا یافته F-16 بلاک 15 برای دفاع ملی هوایی آمریکا . این طرح در 1989 آغاز شد و شامل 270 فروند F-16 گردید . این مدل تنها مدل در اختیار نیروهای آمریکایی بود که قابلیت حمل و شلیک موشک میانبرد هوا به هوای AIM-7 sparrow را دارا بود . از سال 1994 فرایند جایگزینی ایم مدل با F-16C آغاز شد و تا سال 2005 تنها دفاع هوایی ایالت داکوتای شمالی از این مدل استفاده می کرد.
(F16 A/B (FS-X
نمونه ساخته شده F-16 در ژاپن توسط شرکت میتسوبیشی و با همکاری شرکت لاکهید مارتین . این نمونه کمی بزرگتر از سایر مدلها می باشد و از اویونیک ژاپنی بهره می برد.
F-16 XL
نمونه بال دلتا F-16 ساخته شده به سفارش ناسا برای تحقیقات هوانوردی
RF-16C / F-16R
نمونه ویژه برای انجام عملیات های شناسایی
F-16 MLU
نمونه ارتقا یافته F-16A/B به بلاک 20 برای نیروی هوایی کشورهای هلند – نروژ – بلژیک – دانمارک و پرتغال
F-16 N
30 فروند F-16 بلاک 30 تحویل داده شده به نیروی دریایی آمریکا به منظور استفاده در جهت شبیه سازی هواپیمای متخاصم (aggressor)
TF-16 N
4 فروند F-16 دو سرنشینه تحویل شده به نیروی دریایی آمریکا به منظور استفاده در جهت شبیه سازی هواپیمای متخاصم
KF-16
235 فروند F-16 تولید شده توسط صنایع هوافضای کره جنوبی تحت لیسانس شرکت لاکهید مارتین . 12 فروند بر پایه بلاک 32 و بقیه بر پایه بلاک 50-52 می باشند .
نیروی هوایی ایران در زمان حکومت شاه، حدود 300 فروند هواپیمای اف-16 را نیز سفارش داده بود که باید پس از تحویل سری آخر هواپیماهای F-14 Tomcat، تعداد مقرر از این هواپیماها نیز به ایران تحویل داده شود، که این عمل مصادف شد با انقلاب اسلامی و به تعلیق در آوردن عمل تحویل اف-16 ها به ایران. البته دو فروند اف-16 قبل از این اتفاقات به ایران تحویل شد که یکی از آنها برای عملیات تحقیقاتی اوراق گردید و دیگری در خدمت نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران یا نهاجا (IRIAF) می باشد.
