نقش شنا در حفظ سلامتی
فراگیری شنا با توجه به چند منظوره بودن آن ، هم به لحاظ تاثیر فراوان آن در سلامت انسان در ابعاد روانی و جسمی و هم به لحاظ کاربردی بودن آن در زندگی که ریسک دانستن یا ندانستن آن میتواند زندگی انسان باشد دارای اهمیت فراوانی می باشد مضاف بر اینکه در آموزه های دینی ما یکی از ورزشهایی است که فراگیری آن توصیه شده است. از طرفی ورزش شنا یکی از محبوب ترین ورزشها در بین انسانها و خصوصا در فصل تابستان است بطوریکه فردی که شنا می کند، نه تنها از این طریق احساس راحتی و نشاط می کند بلکه در اثر شنا کردن قابلیتهای جسمانی خود را از قبیل استقامت دستگاه گردش خون و تنفس، قدرت، سرعت و انعطاف پذیری مفاصل شانه و مچ پا افزایش می دهد. ورزش شنا ورزشی است که از سن نوزادی تا سن کهنسالی میتوان آنرا انجام داد و به طور کلی ورزشی است که هیجان و اضطراب را کاهش داده، عضلات را قوی و محکم کرده و بدن را نرم و انعطاف پذیر می سازد و باعث می شود که فرد انرژیی بیشتری برای انجام کارهای روزانه خود کسب کند. اما نکته ای که باید مد نظر قرار داد اینست که برنامه ورزشى شما باید متناسب با شیوه زندگى ، علایق و شرایط جسمی تان باشد زیرا ورزش کارى است که باید از آن لذت ببرید.
همانطور که گفته شد شنا نه تنها موجب طراوت و شادابى مى شود، بلکه مى تواند تأثیرى معجزه آسا بر جسم و از بین رفتن آن کیلوهاى اضافه بگذارد. شنا سلامت را بهبود بخشیده و موجب تناسب تمام بدن مى شود و قدرت، استقامت و انعطاف آن را تقویت مى کند. اما یکی از ویژگیهای برجسته شنا است که با بدن بسیار ملایم تر برخورد مى کند و آسیبهاى ناشى از آن در حداقل هستند. وزن بدن در آب به یک دهم وزن واقعى تقلیل یافته و خاصیت شناورى در آب، از شدت ضربه هاى وارد شده بر مفاصل مى کاهد. کم شدن وزن در آب به افرادى که بدن آماده اى ندارند کمک مى کند تا راحت تر حرکت کنند. به این ترتیب، شنا به خصوص براى افراد مبتلا به آرتروز ، مشکلات پشت و کمر، مشکلات ناشى از اضافه وزن، باردارى و در کل افرادى که نمى توانند به ورزشهاى خشک بپردازند بهترین انتخاب خواهد بود. کما اینکه این تصور غلط وجود دارد که چون بدن در طى شنا کردن متحمل فشار زیادى نمى شود پس نمى توان آن را ورزش خوبى دانست، در صورتى که هر چند بدن در آب سبک مى شود اما براى هر حرکت باید بر مقاومت آب غلبه کرده وانرژى زیادى مصرف کنیم، به این ترتیب حتى راه رفتن در آب از پیاده روى در خشکى کالرى بیشترى مى سوزاند و علیرغم سبکى بدن در آب، شنا ورزشى سنگین به شمار مى رود و تمام عضلات اصلى بدن را به حرکت وا مى دارد.
از آنجا که شنا در دسته ورزشهاى ایروبیک، هوازى قرار دارد با چند دور شنا مقدار مصرف اکسیژن عضلات بسیار بالا میرود که به کاهش فشار خون منجر میشود و به نوبه خود موجب کاهش خطر سکته قلبى مى شود. این ورزش توان قلب را بالا برده و میزان خون پمپ شده به بدن را افزایش مى دهد و همچنین با افزایش جریان خون در ریه، موجب سوخت کالرى بیشتر مى شود که همه اینها در کنار افزایش انتقال اکسیژن سبب تغییرات زیر در بدن می شود:
افزایش بازده قلب، کاهش ضربان قلب، افزایش کیفیت خون از نظر حمل مقدار بیشتری اکسیژن ذخیره شده مقدار بیشتری گلیکوژن در جگر و ماهیچه ها و افزایش تعداد میتوکندریها در تارهای ماهیچه ای
شنا علاوه بر استفاده از گروه هاى متعدد ماهیچه ها ، موجب انعطاف پذیرى و حفظ نرمى مفاصل به خصوص در ناحیه لگن، گردن، شانه و دست و پا مى شود در حالیکه شناى کرال سینه، قورباغه و کرال پشت تقریباً از تمام عضلات اصلى بدن (شکم، عضلات دوسر و سه سر، سرین، عضلات پشت ران و چهارسر) استفاده مى کند. از طرفی تمرینات سرعتی شنا سبب افزایش قدرت انقباض ماهیچه( به جهت افزایش هماهنگی میان دستگاه عصبی یا ماهیچه ای) و همچنین افزایش قدرت و مقدارATP-PC ( آدنوزین تری فسفات و فسفات کرآتین) در ماهیچه می شود که خود سبب می شود که قدرت شناگر برای انجام تمرینهای سرعتی افزایش یابد.
ماهیچه های درگیر شناگر
ماهیچه های پائین برنده دست
ماهیچه پشتی بزرگ، ماهیچه سینه ای بزرگ ماهیچه گرد بزرگ و سرطویل، ماهیچه سه سربازویی. این ماهیچه ها باعث تقویت کشش دست در داخل آب می شوند.
ماهیچه های گرداننده داخلی دست
ماهیچه سینه ای بزرگ، ماهیچه پهن پشتی، ماهیچه گرد بزرگ و ماهیچه تحت کتفی این ماهیچه ها قسمت بالایی دست را به طرف داخل میچرخانند. قوی شدن این ماهیچه ها از نظر نگه داشتن آرنج در بالا که در مرحله اول کشش دست در هر چهار شنا مفید است، ضرورت دارد.
جمع بندی مزایاى جسمى، اجتماعى و روحى شنا
بهبود یافتن قدرت و انعطاف پذیرى بدن، استقامت و تعادل عضلانى بهتر ، قلب قدرتمند، تناسب اندام، بهبود جریان خون، توان بخشى درمانى براى عضلات مستهلک و آسیب دیده ، بهبود از تصادفات و آسیبهاى بدنى، کنترل وزن، از بین رفتن اضطراب و تنشهاى روحى و افزایش انرژى است.
انواع ورزشهاى قابل اجرا در آب
راه رفتن و دویدن آهسته در آب
این دو ورزش در آب داراى همان مزایاى راه رفتن و دویدن در خشکى هستند اما آسیبهاى کمترى در بر دارند. راه رفتن در آب مى تواند در حالى که آب تا کمر یا سینه رسیده باشد انجام شود.
ایروبیک در آب
همانطور که گفتیم ، ایروبیک در آب شامل حرکاتى براى تقویت قلب و عروق است، حرکات ایروبیک ریتمیک و منظم هستند و مى توان حرکات را به مدت ۲۰ دقیقه در آب اجرا کرد که مقاومت آب، تأثیر مثبت این حرکات را افزایش مى دهد.
یوگا و حرکات نرمشى در آب
آب خود به عنوان ماده اى آرامش بخش شناخته شده است و حرکات آرام، آهسته و روان بخشى از یوگا در آب هستند.
حرکات کششى و انعطاف پذیرى
بهترین محیط براى تمرین و افزایش انعطاف پذیرى بدن آب است که شامل حرکات کششى و حرکاتى براى تمام بدن است.
ورزشهایى براى تقویت و تناسب اندام
شامل حرکاتى براى بالاتنه و پایین تنه است که هر چند مقاومت آب مى تواند تأثیر آنها را بسیار افزایش دهد اما گاهى با وسایل مخصوص اجرا مى شود تا این مقاومت هرچه بیشتر شود.
دویدن آهسته و سریع در آب عمیق
در این ورزش، پا به کف استخر نمى رسد و حرکات دویدن در استخر عمیق اجرا مى شود. به همین منظور از کمربندها، کفشها و ابزارهاى مختلفى براى شناور ماندن استفاده مى شود.
ورزشهایى در لبه استخر
دیوار استخر بهترین وسیله براى نگهداشتن بدن در حال انجام حرکات است و خود به عنوان یک وسیله براى انجام حرکات به کار مى رود.
کشش
حرکات کششى آهسته در میان حرکات ورزشى پر تحرک انجام مى گیرد و موجب استراحت و بازگشت عضلات به حالت عادى شده، از دردناک شدن و کوفتگى بدن جلوگیرى مى کند.
شنا
معمول ترین ورزش در آب است که به شیوه هاى مختلف (کرال سینه و پشت، قورباغه و پروانه) اجرا مى شود.
