خواص پزشکی و درمانی تخم مرغ
تخم مرغ يكی از مواد غذايي مهم در برنامه غذايي و منبع خوبي از پروتئين، ويتامين ها و املاح ضروري است که علاوه بر داشتن ارزش غذایی بالا و انرژی زایی، دارای خواص درمانی، ایمنی زایی و کاربردی می باشد و مي تواند برحسب جنس و سن افراد، نيازهاي تغذيه اي آنان را مرتفع نماید.
فواید تخم مرغ
پروتئين
تخم مرغ منبع بسيارغني پروتئين است. ارزش بيولوژيكي پروتئين تخم مرغ بسيار بالاست و نسبت به ساير منابع پروتئيني مثل لبنيات، گوشت ها و حبوبات غني تر است. پروتئين تخم مرغ داراي تمامي اسيدآمينه هاي ضروري براي سلامتي بدن مي باشد.
بنابراين مصرف تخم مرغ با ساير موادغذايي كه از نظر پروتئيني فقير هستند مانند نان، برنج و غلات، باعث تكميل ارزش پروتئيني غذا مي شود. حدود 12.5 درصد وزن تخم مرغ را پروتئين تشكيل مي دهد و هم در زرده و هم در سفيده وجود دارد. ولي بيشتر در سفيده تخم مرغ و به نام آلبومين وجود دارد.
در نمودارهاي ارزيابي كيفيت پروتئين موجود در موادغذايي، هميشه تخم مرغ در بالاترين حد يعني 100 قرار دارد و بعنوان استاندارد مرجع براي سنجش پروتئين ساير غذاها استفاده مي شود.
ويتامين ها
تخم مرغ، بيشتر ويتامين هاي موردنياز بدن به جز ويتامين C را دارد. تخم مرغ منبع خوبي از ويتامين هاي گروه B و ويتامين A مي باشد. همچنين ويتامين D و ويتامين E را به مقدار كافي و لازم تأمين مي كند.
املاح
تخم مرغ حاوي تمامي املاح براي تأمين سلامتي فرد است. به خصوص اينكه منبع بسيار خوب يد و فسفر مي باشد كه يد براي ساخت هورمون تيروئيدي و فسفر براي رشد بهتر و سلامتي استخوان هاي بدن لازم مي باشند. املاح مهم ديگري كه در تخم مرغ وجود دارند، شامل روي، سلنيم، آهن و كلسيم مي باشند که روي باعث بهبود زخم، بلوغ و رشد بهتر مي شود و عفونت را نيز از بين مي برد.
سلنيم نيز يكي از آنتي اكسيدان هاي مهم مي باشد و راديكال هاي آزاد ناشي از سوخت ناقص چربي ها را در بدن از بين مي برد و مي تواند بر عليه عوامل ايجادكننده سرطان نقش داشته باشد. كلسيم نيز براي عملكرد بهتر سيستم عصبي، رشد بهتر افراد استخوان ها و استحكام ها آنها لازم است. آهن يكي از اجزاء اصلي و حياتي گلبول هاي قرمز خون است ولي قابليت استفاده اين نوع آهن براي بدن هنوز مشخص نيست.
كربوهيدرات و فيبرغذايي
تخم مرغ به مقدار خيلي كم كربوهيدرات دارد و نيز فاقد فيبرغذايي است.
چربي ها
میزان 0.8 درصد تخم مرغ را چربي تشكيل مي دهد كه در زرده آن وجود دارد و كمتر از 0.05 درصد آن در سفيده موجود است. بر اساس تحقيقات، 11 درصد اسيدهاي چرب تخم مرغ از نوع اسيدهاي چرب غيراشباع پلي (با چند باند دوگانه)، 44 درصد از نوع اسيدهاي چرب غيراشباع مونو(با يك باند دوگانه) و 29 درصد از نوع اسيدهاي چرب اشباع است.
كلسترول
كلسترول و لسيتين، مواد چرب موجود در زرده تخم مرغ مي باشند و براي ساختمان و عملكرد سلول هاي بدن ضروري اند. كلسترول قابليت انعطاف و نفوذپذيري غشاي سلول هاي بدن را حفظ مي كند. همچنين بعنوان يكي از اجزاء تشكيل دهنده مواد چربي است كه باعث نرمي پوست مي شوند. كلسترول براي توليد هورمون هاي جنسي، كورتيزول (هورمون غدد فوق كليوي)، ويتامين D و نمكهاي صفراوي در بدن لازم است.
دیگر ویژگی ها
سفیده تخم مرغ در بی اثر کردن سموم و محرکها مانند یک پاد زهر عمل می نماید و با حفاظت از غشاء موکوسی معده و روده از ایجاد زخم معده پیشگیری می کند. سفیده تخم مرغ بعلت ویژگی نگهدارندگی آب و اتصال دهندگی enteritis ناشی از سموم و میکروب ها را خنثی می کند. بنابراین سفیده مانند یک داروی طبیعی برای درمان ورم معده، اسهال، دیسانتری و کم آب شدن بدن بکار می رود.
مطالعات انجام شده توسط محققان ژاپنی در دانشگاه کیوتو وجود ترکیبات لومی فلاوین و لومی کروم و سولفورافن را در مهار کردن سرطان و پیشگیری از تغییر سلولهای سالم به سلولهای سرطانی به اثبات رسانیده است. لازم به ذکر است که این ترکیبات آنتی اکسیدانهای طبیعی می باشند.
وجود لیزوزیم، گلوبولین های G2 و G3، اوماکروگلوبولین و سایر ترکیبات ضد میکروبی در تخم مرغ بدلیل ارزش غذایی بالا و خصوصیات ایمنی زایی و ضد میکروبی به طولانی شدن عمر بیماران مبتلا به ایدز کمک می نماید.
پیگمانهای کاروتنوئیدی موجود در زرده تخم مرغ، آنتی اکسیدانهای طبیعی علیه رادیکالهای آزاد، عوامل ضد سرطان، پیگمانهای طبیعی و پیش ساز ویتامین A می باشندکه موجب کاهش سطح کلسترول بد سرم خون LDL گردیده و به این وسیله از بیماریهای قلبی و عروقی پیشگیری می نمایند.
از چربی موجود در زرده بعنوان حامل داروهای محلول در چربی استفاده می شود. زمانیکه فسفولیپید موجود در زرده، لسیتین متصل با ویتامین B12، به موشهای آزمایشگاهی، نوزادان نارس و افراد مبتلا به آلزایمر داده شد، بهبود قابل ملاحظه ای در بافت عصبی و توانایی ذهنی آنها ایجاد گردید.
پروتئین موجود در زرده فسفیتین، آنتی اکسیدانی طبیعی است که از نوع سنتزی آن ایمن تر است. لیپید موجود در زرده دارای اثرات آنتی اکسیداتیو است که از رنسیدیته و پیری زودرس جلوگیری جلوگیری می نماید.
لسیتین موجود در زرده پایدارتر است و کارایی بیشتری نسبت به لسیتین سویا دارد. زمانیکه لسیتین زرده بعنوان کپسول داروهای دیامیدین و سایر داروها که علیه بیماریهای آمیبی استفاده می شوند، بکار می رود، مسمومیت این داروها کاهش می یابد.
از لیپو پروتئین زرده، به دلیل افزایش تکثیر سلولی در محیط های کشت استفاده می گردد. این لیپو پروتئین و سایر پروتئین ها با ارزش بیولوژیک بالا در تقویت رشد کودکان و حیوانات بکار می روند.
زرده و شالاز تخم مرغ منابع غنی از سیالیک اسید می باشند. همچنین دارای خواص ضد میکروبی، ضد التهابی و ضد ویروسی نیز بوده و لذا در درمان هلیکو باکتر پیلوری و زخم معده، سرطان کولون و ورم معده مورد استفاده قرار می گیرد.
میزان آنتی بادیهای موجود در تخم مرغ بسیار زیاد می باشد. یک مرغ طی یک دوره شش هفته ای، حدود 298 میلی گرم آنتی بادی تولید می کند در حالیکه این مقدار برای یک خرگوش 17 میلی گرم می باشد. این نوع آنتی بادی در درمان عفونت ناشی از باکتریهای استرپتوکوکوس، سودوموناس، استافیلوکوکوس، سالمونلا و اشریشیا کلی به کار می رود.
سفیده تخم مرغ خصوصا شالاز در درمان سوختگی ها، جراحات، نیش حشرات و خارش مورد استفاده قرار می گیرد. هزاران سال پیش در هندوستان خواص درمانی، ضد التهابی، ضد میکروبی و ایمنی زایی تخم مرغ شناخته شده بود. بطوریکه تخم مرغ همراه سایر مواد گیاهی برای بهبود سوختگیها و شکستگیها مورد استفاده قرار می گرفت.
بر خلاف شیر، گوشت، میوه جات، سبزیجات و مواد غذایی با رطوبت بالا، تخم مرغ را می توان در دمای اتاق به مدت 2-4 هفته نگهداری نمود زیرا وجود ترکیباتی چون لیزوزیم، اووماکروگلوبولین با داشتن خواص ضد میکروبی از فساد باکتریایی آن جلوگیری می نماید.
ازتخم مرغ بعنوان یک محیط کشت ارزان در تولید ایمونوگلوبولینها و واکسن ها استفاده می شود. در هندوستان طی تحقیقاتی از تخم مرغ پادزهر مار تولید شده است که در مقایسه با پادتن تولید شده از سرم اسب 100 برابر ارزانتر است زیرا هر مرغ قادر است در هر ۳۰۰ تخم مرغ تولید کند.
علاوه براین، کارشناسان تغذیه معتقدند که تخم‌مرغ علاوه بر ارزش‌های غذایی شناخته‌شده‌اش، سه خاصیت دیگر نیز برای بدن دارد که کمتر با آنها آشنا هستیم.
به گفته کارشناسان تغذیه یکی از این خواص تخم مرغ مفید بودن آن برای سلامت چشم‌هاست و افرادی که روزانه از این ماده خوراکی مصرف می‌کنند کمتر در معرض خطر ابتلا به آب مروارید هستند.
دومین ویژگی مفید تخم مرغ تاثیر آن در رشد سریع‌تر موهاست. هر تخم مرغ دارای 300 میلیگرم «کولین» در زرده است که برای رشد موها مفید است. کولین از خانواده ویتامین‌های گروه B و وجود آن برای متابولیسم و سوخت و ساز چربی لازم است.
پیشگیری از بروز سرطان پستان سومین خاصیت کمتر شناخته شده تخم مرغ است. این ماده خوراکی به دلیل دارا بودن ویتامین D برای جلوگیری از ابتلا به این سرطان مفید است. به گفته متخصصان زنانی که هر هفته حدود شش عدد تخم مرغ مصرف می‌کنند 44 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند.
