برخی اوقات افکار درگیر چیزهایی می شود که بسیار ناخوشایند بوده و باعث آزار روح و ایجاد عصبانیت در انسان میگردد و انسان براحتی نیز نمی تواند خود را از چنگال آن برهاند که بسیار لازم است انسان راه های مدیریت و کنترل افکار آزاردهنده را جهت سلامت نگه داشتن فکر و ذهن خود بیاموزد.
به طور کلی آمدن افکار آزاردهنده در ذهن انسان یکی از نشانه‌های اضطراب است و چنانچه این افکار تکرار شونده باشد، به آن وسواس فکری گفته می‌شود. برای حذف افکار آزاردهنده از ذهن لازم، است منشاء و زمان آمدن آن را به درستی بشناسید.
منشاء افکار آزاردهنده
منشاء افکار آزاردهنده در دو دسته قابل تقسیم است: الف- افکاری که مربوط به اتفاقات روزمره می‌شود؛ ب- افکاری که از احساسات یعنی حس ترس، گناه، خشم و مواردی از این قبیل نشأت می‌گیرد. برای رفع این افکار ابتدا باید منشاء آن را پیدا کنید؛ برای اینکه بفهمید، زیربنای این افکار کدام حس شما است، بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید.
زمان آمدن افکار آزاردهنده
موضوع بعدی زمان آمدن افکار آزاردهنده است. این افکار بیشتر شب سراغ شما می‌آید یا صبح؟! معمولاً افکار آزاردهنده در دو زمان بیشتر به ذهن انسان می‌آیند، یکی شب هنگام و در زمان خواب که باعث می‌شود فرد دچار بی‌خوابی، اختلال خواب و یا دیدن کابوس شود و دوم در زمان کارهای نیازمند به تمرکز و یکنواخت مثل درس خواندن، رانندگی، ظرف شستن و... با بررسی این موارد می‌توانید به راهکار مناسبی برای رفع افکار آزاردهنده خود دست یابید. ما در ادامه چند راه حل ساده و عمومی را برای کنترل این افکار به شما پیشنهاد می‌کنیم.
راه‌های کنترل فکر
۱- تهیه فهرستی از افکار استرس‌زا:
روی یک برگه سفید افکار غیرمنطقی، استرس زا و بی‌فایده‌ای را که به عادت تبدیل شده و متوقف کردن آن‌ها برای شما سخت است بنویسید؛ سپس این افکار را اولویت بندی کنید؛ یعنی ابتدا آن مواردی را که بیشتر تکرار می‌شود به ترتیب بنویسید و بعد از آن مواردی را که آزاردهندگی بیشتری برای شما دارند یادداشت کنید.
۲- تخلیه افکار:
گام بعدی این است که روزی یک بار در یک ساعت مشخص افکاری را که بیشتر به سراغتان می‌آیند روی کاغذ منتقل کنید. نوشتن به شما کمک می‌کند که افکارتان تخلیه شود.
۳- ریلکسیشن (تمدد اعصاب):
این روش به رفع افکار آزاردهنده ای که ریشه در اضطراب دارند، کمک زیادی می‌کند و باعث استراحت اعضای بدن شما خواهد شد. برای این کار بهتر است لوح فشرده یا کتاب‌هایی را که در این زمینه نوشته شده است از بازار تهیه کنید.
۴- تصویرسازی فکر:
چشم‌هایتان را ببندید و موقعیتی را که احتمالاً فکر استرس زا اتفاق می‌افتد، تصویرسازی کنید البته بهتر است که این روش را با کمک یک مشاور اجرا کنید.
۵ - تکنیک توقف فکر:
هر زمان که افکار آزاردهنده به ذهن شما آمد، خودتان با صدای بلند فرمان «ایست» بدهید. در ابتدا این کار خیلی سخت به نظر می‌رسد، اما تکرار آن باعث می‌شود که به مرور حواس شما پرت شود. پس از ایست، چند نفس عمیق بکشید و به کار عادی خود ادامه دهید یا اگر امکانش وجود داشت، موقعیت خود را تغییر دهید یعنی اگر نشسته هستید، بلند شوید وچند قدم راه بروید.
۶- جانشین سازی افکار:
زمانی که فکری به ذهن شما خطور می‌کند، از خودتان بپرسید که این فکر را با چه افکار دیگری می‌توانم جایگزین کنم و یا به گفت‌و‌گو با فکرتان بنشینید. در پایان به شما توصیه می‌شود که در این خصوص حتماً از مشاوره حضوری بهره گیرید؛ از آنجا که ریشه افکار آزاردهنده اغلب در اضطراب نهفته است و اگر رفع نشود، خدای نکرده به وسواس فکری یا عملی، ترس‌های بیمارگونه، اختلال خواب یا افسردگی تبدیل می‌شود؛ بهتر است برای پیشگیری، مشاوره خود را آغاز کنید.
